Z czym kojarzy Wam się “historia”? Z nudą? Wkuwaniem faktów i nazwisk bez związku i znaczenia? A może wręcz przeciwnie: historia to dla Was właśnie ciekawe „historie”, życie prawdziwych ludzi i pasjonujące ciekawostki, które pomagają Wam lepiej zrozumieć otaczający Was świat?
Ja osobiście należę raczej do tej drugiej grupy i niezwykle się cieszę, że Kluski również z ciekawością spoglądają w odległe czasy. O tym jak poznajemy historię pisałam już nie raz, a mimo to dziś po raz kolejny wrócę do tej kwestii, a to dzięki słowom z książki „Pokrętni Piastowie” Małgorzaty Fabianowskiej i Małgorzaty Nesteruk (która jest częścią najnowszej serii „Horrrendalna Historia Polski): „Historia jest strrraszna, ale jeszcze straszniejsi są ci, którzy wymyślili, że trzeba jej uczyć w szkołach w taki sam sposób jak, dajmy na to, matematyki.”
Czytając te słowa pomyślałam sobie, że faktycznie podręcznikom tego przedmiotu często brakuje wyobraźni, a przecież tak niewiele trzeba, żeby pokazać ją po ludzku i całkiem ciekawie. Czytając dalej „Pokrętnych Piastów” rzuciło mi się w oczy kilka pomysłów, które mogłyby się sprawdzić w sam raz jako materiał na interesujące lekcje historii. Są to pomysły, które w książce wykorzystują autorki, żeby nadać poruszanym tematom trochę życia i jednocześnie pokazać czytelnikom, że ludzie kiedyś i ludzie dziś, to w dalszym ciągu ci sami ludzie. I choć niektóre rzeczy nas różnią, to jednak mimo wszystko wiele cech mamy wspólnych.
Pomysły na ciekawe lekcje historii:
1) Relacja telewizyjna z bitwy pod Legnicą
Lub tak naprawdę z każdej innej bitwy, czy ważnego historycznego wydarzenia. Wszyscy wiemy jak obecnie wyglądają relacje telewizyjne. A gdyby tak przenieść ten format do historii. Wyobraźcie sobie redaktora rozmawiającego w studio z komentatorami politycznymi. Na chwilę wychodzimy ze studia by zobaczyć relację z miejsca wydarzenia za sprawą korespondenta wojennego, który jest już na miejscu. I zaraz znów wracamy do naszego redaktora, który tym razem ma w studio specjalistów z różnych dziedzin związanych z wydarzeniem. Co do tego doprowadziło? Jakie są przewidywania? Jakie możliwości mają obie strony konfliktu…
Przygotowanie i nagranie takiego materiału pozwoli uczniom głębiej sięgnąć do problemu i historii nie tylko jednego wydarzenia. A nagrywanie filmu może być naprawdę świetną zabawą.
2) Relacja z podróży
Spróbujcie udać się w podróż w jakimś określonym czasie i miejscu. A podróżując po mapie piszcie pamiętnik, albo listy do rodziny. Wydaje się to bardziej lekcją języka polskiego, ale zastanówcie się – określając daty i miejsca postojów przyjdzie Wam się zmierzyć z warunkami panującymi kiedyś, a nie teraz. To że dziś czasem godzina wystarczy, żeby znaleźć się w innym kraju, nie znaczy, że tak było, np. za panowania Piastów. Musicie znaleźć odpowiedni środek transportu, trasę, pamiętać o spakowaniu zapasów na drogę, zapewnić sobie jakieś postoje i środki płatnicze… Jeśli wybierzecie jakąś dalszą trasę, będziecie spotykać ludy, których wcześniej nie widzieliście. Co może Was zaciekawić w ich życiu? O czym chcielibyście koniecznie napisać? Na jakie niebezpieczeństwa moglibyście się natknąć?
Pisanie takiej relacji może nie tylko rozbudzić wyobraźnie i uzmysłowić nam, jak myśleli i czym się kierowali ówcześni ludzie, ale też na pewno pozwoli poznać kilka ciekawych historycznych faktów.
3) Książka kucharska
Bo choć wiele osób historię kojarzy tylko z bitwami i polityką, to przecież normalne życie ludzi to też historia. Spróbujcie trochę poszukać i znaleźć przepisy z okresu, którym się chcecie zajmować. Zróbcie książkę kucharską, albo spróbujcie ułożyć przykładowy jadłospis chłopa czy mieszczanina z tego okresu. Pamiętajcie o przyborach kuchennych, zastawie, o dostępie do przypraw, czystej wody, o tym, jaką formę miała np. mąka (bo to też zmieniało się przez wieki)… Takie podejście daje czasami naprawdę zadziwiające zrozumienie problemów z jakimi borykali się ludzie w różnych czasach. A może spróbujecie nawet coś ugotować?
4) Reklama
Każda epoka ma coś nowego, coś, czego ludzie w poprzedniej epoce nie znali. Nowy rodzaj budownictwa, nowe narzędzia, nowe maszyny… Spróbujcie zrobić reklamę tych nowości. Żeby zrobić to dobrze, będziecie musieli zastanowić się, jakie nowe możliwości da ludziom Wasz produkt, czym się różni od tego, co znali do tej pory, jak pozwoli im poprawić ich życie, zmienić rolnictwo czy przemysł. Takie zadanie uczy już nie tylko, że było coś takiego jak np. kosa. Takie zadanie pozwala zastanowić się, jak ta kosa wpłynęła na życie ludzi i jak dużym była skokiem dla rolnika, jak ułatwiła mu życie, pozwoliła zebrać więcej zboża i w szybszym tempie. I teraz – co taki chłop mógł zrobić z zaoszczędzonym czasem i zarobionymi pieniędzmi? I jak to wszystko dalej wpływało na zmiany w historii..?
5) Zabawa z komiksami
To już taka moja propozycja odnosząca się bezpośrednio do książki. Komiksy, które są w niej wykorzystane do zabawnej graficznej prezentacji opisywanych faktów, mogą się w łatwy sposób stać podstawą do ciekawej lekcji. Wystarczy usunąć z dymków teksty, przeczytać dzieciom fragment tekstu odnoszący się do danego komiksu i poprosić o to, by samodzielnie spróbowały w jakiś zabawny sposób przedstawić przeczytany fragment wypowiedziami bohaterów.
I na koniec…
To tylko niektóre pomysły, które nasunęły mi się po lekturze serii „Horrrendalna historia Polski”. Jest tam naprawdę wiele ciekawych pomysłów, ale też i ciekawych historii i faktów. Niestety mam wrażenie, że ten polski odpowiednik „Strrrasznej historii”, którą tak strrrrasznie lubimy jest trochę bardziej chaotyczny i niepoukładany. Brakuje mi jakiejś spójności, jakiejś przewodniej narracji. Czytając książkę ja sama, która przecież coś tam o historii wiem, musiałam się czasami zastanawiać o kogo chodzi, albo gdzie dzieje się akcja. Dlatego wydaje mi się, że dzieci, które nie są zainteresowane tematem, mogą początkowo potrzebować trochę pomocy, ale kiedy akcja się już rozkręci… można naprawdę dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy i spojrzeć na historię Polski z całkiem innej perspektywy.
Poniżej jeszcze kilka stron z kolejnej części „Dynamiczna Dyniastia Jagiellonów” (a cała seria póki co składa się z czterech części):
